فناوری بیومتریک به تنهایی یک اکسیر نیست

امروزه فناوری بیومتریک به سرعت در سراسر جهان در حال گسترش است. همزمان با رشد این فناوری، روش‌های جعل و دستکاری اطلاعات نیز پیشرفت می‌کنند.

با توجه به اینکه سازمان‌ها، نهادها و دولت‌ها بیش از پیش به سیستم‌های تشخیص هویت بیومتریک مانند تشخیص چهره و اثر انگشت وابسته هستند، پرداختن به امنیت و تهدیدات این فناوری اهمیت فراوانی دارد.

خطرات سیستم‌های فناوری بیومتریک

سیستم‌های فناوری بیومتریک بر پایه فناوری‌های پیشرفته‌ای مانند هوش مصنوعی، Machine Learning، پرینت سه بعدی، اپتیک‌ها و سنسورهای پیشرفته عمل می‌کنند. با این حال، هیچ روشی به صورت کامل در برابر جعل و سوءاستفاده مصون نیست.

جعل اثر انگشت

• داده‌های اثر انگشت به شکل دیجیتالی ذخیره می‌شوند و امکان اشتراک‌گذاری یا تغییر آنها وجود دارد.

• در سال ۲۰۱۷، محققان ژاپنی توانستند اثر انگشت افراد را از عکس‌های ساده استخراج کنند.

• در نمونه‌ای عملی، پلیس میشیگان با استفاده از پرینتر سه بعدی، اثر انگشت قربانی را کپی کرد تا قفل گوشی او را باز کند.

پیامدها: افشای داده‌های اثر انگشت می‌تواند دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس و حساب‌های دیجیتال را ممکن سازد.

جعل تشخیص چهره

• سیستم‌های تشخیص چهره به راحتی در برابر جعل آسیب‌پذیر هستند.

• فناوری‌های سه‌بعدی و Machine Learning امکان تولید تصاویر جعلی و مدل‌های سه بعدی از تصاویر دو بعدی را فراهم کرده‌اند.

• برخی شرکت‌های نوپا حتی دسترسی آنلاین به مدل‌سازی سه بعدی چهره را ارائه می‌دهند.

پیامدها: سوءاستفاده از تصاویر چهره می‌تواند هویت افراد را جعل کرده و امنیت سازمان‌ها را تهدید کند.

همچنین می‌توانید برای درک بهتر عملیات تشخیص چهره مقاله تشخیص چهره چیست؟ را مطالعه نمایید.

جعل تشخیص هویت رگ انگشت

• رگ‌های انگشت زیر پوست قابل مشاهده نیستند، اما با دوربین مادون قرمز قابل استخراج هستند.

• محققان آلمانی توانستند الگوهای رگ انگشت را از فاصله پنج متری ثبت کرده و مدل مومی دست ساختگی بسازند.

پیامدها: حتی فناوری‌های پیشرفته نیز در برابر جعل آسیب‌پذیر هستند و هیچ سیستم فناوری بیومتریک به صورت کامل امن نیست.

راهکارهای افزایش امنیت فناوری بیومتریک

1. رمزگذاری داده‌ها: تمامی داده‌های بیومتریک باید با استانداردهای رمزگذاری قوی ذخیره شوند.

2. استفاده از احراز هویت چندمرحله‌ای (MFA): ترکیب اثر انگشت، تشخیص چهره و رمز عبور امنیت سیستم را افزایش می‌دهد.

3. نظارت و تحلیل رفتار: شناسایی رفتارهای غیرعادی هنگام استفاده از سیستم‌های بیومتریک.

4. به‌روزرسانی مداوم سیستم‌ها: مقابله با روش‌های جدید جعل و سوءاستفاده.

5. آموزش کاربران: کارکنان و کاربران باید با خطرات و روش‌های جعل آشنا باشند.

فناوری بیومتریک در دستگاه‌های حضور و غیاب

در سال‌های اخیر، دستگاه‌های کارت زنی مبتنی بر فناوری بیومتریک جایگزین روش‌های سنتی مانند کارت‌های مغناطیسی یا رمز عبور شده‌اند. این دستگاه‌ها با استفاده از ویژگی‌های منحصربه‌فرد هر فرد، مانند اثر انگشت، چهره، عنبیه یا رگ انگشت، فرآیند ثبت ورود و خروج را سریع‌تر و دقیق‌تر انجام می‌دهند.

مزایای استفاده از بیومتریک در حضور و غیاب

1. دقت بالا و جلوگیری از تقلب: با استفاده از ویژگی‌های بیومتریک، امکان حضور یا غیاب صوری افراد از بین می‌رود.

2. سرعت و سهولت استفاده: تشخیص چهره یا اثر انگشت تنها در چند ثانیه انجام می‌شود و نیاز به حمل کارت یا حفظ رمز عبور وجود ندارد.

3. مدیریت هوشمند منابع انسانی: داده‌های جمع‌آوری‌شده به‌صورت خودکار در نرم‌افزارهای مدیریت منابع انسانی ثبت می‌شوند و خطای انسانی کاهش می‌یابد.

4. قابلیت اتصال به شبکه و سیستم‌های ابری: دستگاه‌های جدید امکان ارسال اطلاعات به‌صورت بلادرنگ به سرورهای مرکزی را دارند.
   
   

چالش‌ها و تهدیدات امنیتی

با وجود مزایا، استفاده از فناوری بیومتریک در دستگاه‌های حضور و غیاب نیز با چالش‌هایی همراه است:

• نگهداری ناامن داده‌های بیومتریک: اگر اطلاعات اثر انگشت یا چهره در حافظه دستگاه بدون رمزگذاری مناسب ذخیره شود، خطر نشت اطلاعات وجود دارد.

• امکان جعل یا شبیه‌سازی: در صورت دسترسی مهاجمان به داده‌های بیومتریک، امکان ساخت مدل‌های جعلی برای فریب دستگاه وجود دارد.

• نقض حریم خصوصی: جمع‌آوری داده‌های بیومتریک کارمندان بدون رضایت آگاهانه می‌تواند مسائل قانونی و اخلاقی ایجاد کند.

راهکارهای ایمن‌سازی

• استفاده از رمزگذاری قوی (Encryption) برای ذخیره و انتقال داده‌های بیومتریک.

• به‌کارگیری الگوریتم‌های تشخیص زنده بودن (Liveness Detection) برای جلوگیری از جعل.

• به‌روزرسانی مداوم نرم‌افزار و فریم‌ور دستگاه‌ها برای مقابله با تهدیدات جدید.

• رعایت قوانین حریم خصوصی و اطلاع‌رسانی شفاف به کارکنان درباره نحوه استفاده از داده‌هایشان.
  
  

نتیجه‌گیری

فناوری بیومتریک ابزار قدرتمندی برای تشخیص هویت است، اما هیچ سیستمی به صورت کامل در برابر تهدیدات مصون نیست. مواردی مانند جعل اثر انگشت، چهره و رگ انگشت نشان می‌دهد که همواره نیاز به ارتقای امنیت، رمزگذاری و استفاده از روش‌های ترکیبی داریم. توجه به امنیت فناوری بیومتریک، سازمان‌ها و کاربران را در برابر خطرات آینده محافظت می‌کند.

برای بررسی راهکارهای عملی و امنیت آینده بیومتریک، مطالعه قسمت دوم مقاله فناوری بیومتریک به تنهایی یک اکسیر نیست توصیه می‌شود.

سوالات متداول

سوال ۱: آیا سیستم‌های فناوری بیومتریک قابل هک هستند؟
بله، هیچ سیستم بیومتریکی کاملاً امن نیست و هکرها همواره در تلاش برای سوءاستفاده هستند.

سوال ۲: بهترین روش احراز هویت در فناوری بیومتریک چیست؟
استفاده از روش ترکیبی (چند فاکتوری) و رمزگذاری داده‌ها امنیت بیشتری دارد.

سوال ۳: آیا داده‌های بیومتریک قابل بازسازی هستند؟
بله، داده‌های دیجیتالی اثر انگشت یا چهره می‌توانند استخراج و حتی جعل شوند.

سوال ۴: چگونه می‌توان از سوءاستفاده در تشخیص چهره جلوگیری کرد؟
استفاده از الگوریتم‌های سه بعدی، سیستم‌های پیشرفته ضد جعل و رمزگذاری داده‌ها توصیه می‌شود.

سوال ۵: آیا رگ انگشت امن‌تر از اثر انگشت و چهره است؟
نسبتاً امن‌تر است، اما با فناوری‌های مادون قرمز و پرینتر سه بعدی نیز قابل جعل است.